تغییر عملکرد ژن در جنین بهدلیل الکل
مطالعهای جدید از محققان فنلاندی نشان داده که حتی در هفتههای اول بارداری — زمانی که بسیاری از زنان هنوز از بارداری خود مطلع نیستند — مصرف الکل میتواند فعالیت ژنها و سوختوساز سلولی جنین را بهشدت مختل کند. سلولهای ابتدایی سیستم عصبی بیشترین حساسیت را دارند، و این مسئله لزوم پرهیز از الکل را حتی در دوران برنامهریزی بارداری نشان میدهد.
مرحلهای حیاتی بهنام گاسترولاسیون
این تغییرات در مرحلهای به نام گاسترولاسیون رخ میدهد؛ مرحلهای کلیدی در رشد جنینی که در آن سه لایهی اصلی (اکتودرم، مزودرم و اندودرم) تشکیل میشوند و بعداً به بافتها و اندامهای مختلف تبدیل میگردند. چون این مرحله در هفتهی پنجم بارداری رخ میدهد، مصرف الکل در این زمان میتواند آثار بلندمدتی داشته باشد.
مطالعه در آزمایشگاه با سلولهای بنیادی
محققان با استفاده از سلولهای بنیادی جنینی انسانی، رشد اولیه جنین را در آزمایشگاه شبیهسازی کردند. آنها دو سطح مختلف از الکل را بررسی کردند و در هر دو، تغییراتی در فعالیت ژن، تنظیمات اپیژنتیک و متابولیسم سلولی مشاهده شد. هرچه میزان الکل بیشتر بود، شدت اختلالات نیز افزایش مییافت.
اختلال در چرخهی متیونین و سلولهای عصبی
نتایج نشان داد که چرخهی متیونین — که برای متیلاسیون DNA و تنظیم عملکرد ژن ضروری است — بیشترین آسیب را میبیند. این اختلالات در سلولهای اکتودرم که منشأ مغز و نخاع هستند، شدیدتر بود. بسیاری از ژنهای تحتتأثیر، قبلاً با ناهنجاریهای عصبی مانند مشکلات جسم پینهای مغز و هولوپروزنسفالی مرتبط شدهاند.
این پژوهش نشان میدهد که اختلالات طیف الکل جنینی (FASD) میتوانند از همان مراحل ابتدایی بارداری آغاز شوند. یافتهها اهمیت آموزش عمومی را برجسته کرده و توصیه به پرهیز کامل از الکل قبل و در طول بارداری را تقویت میکنند.