آنتی بیوتیک ها، معجزه قرن بیستم میلادی به شمار می روند که از زمان کشف تصادفی خود توسط الکساندر فلمینگ تا به حال جان میلیون ها انسان را نجات داده اند. اما متأسفانه، استفاده بيش از حد آنتی بيوتيک ها در سطح جهانی باعث مقاومت باکتری هی بيماری زا و از بين رفتن ميکروب هاي مفيد شده است. به گزارش CDC در حال حاضر 2,049,000 نوع عفونت مقاوم به آنتی بیوتیک ها وجود دارد و در حدود 23,000 مرگ و میر به علت این مقاومت اتفاق می افتد. این موضوع سالانه 30 میلیارد دلار برای دولت ایالات متحده آمریکا هزینه ایجاد می کند.

بنابراین زمان آن رسیده که در تجویز و مصرف آنتی بیوتیک ها تجدید نظری جدی صورت پذیرد تا خسارات ناشی از آن به حداقل برسد.

اما تجویز این داروها، علاوه بر پزشکان توسط دندانپزشکان نیز صورت می گیرد؛ همانطور که:

* حدود 10 درصد آنتی بیوتیک ها توسط جامعه دندانپزشکان تجویز می شود.

* پرسنل مشغول در مراکز دندانپزشکی ممکن است با فشار بیماران، برای اخذ تأیید دندانپزشک در جهت تجویز این داروها اقدام کنند.

* دانشجویان دندانپزشکی، اطلاعات محدود و آموزش های ناکافی درمورد آنتی بیوتیک ها دارد.

* تجویزهای غیرضروری و نامناسب در حوزه دندانپزشکی اغلب به دلیل عفونت های جزئی و محدود اتفاق می افتد

تئوری تکامل

کاملترین توضیح پیرامون چگونگی شکل گیری مقاومت میکروبی، در نظریه تکامل داروین مشاهده می شود. در صورت استفاده از آنتی بیوتیک ها، بخش وسیعی از میکروارگانیسم ها نابود می شوند اما تعداد معدودی از آنها طی یک جهش ژنی با شرایط سازگاری پیدا کرده و سپس شروع به تولید مثل می کنند. نسلی مقاوم، کاربلد (!) و قدرتمند در برابر آنتی بیوتیک هایی که اجدادشان را نابود کردند! در هر یک میلیون تقسیم سلولی، یک جهش یافته را می‌توان یافت که به یک آنتی‌بیوتیک مقاوم باشد. هر گاه این جهش در بیمار تحت درمان با آنتی‌بیوتیک رخ دهد، جهش یافته قدرت زنده ماندن بیشتر از سایر میکروارگانیسم‌های میزبان را دارا بوده و در مدت کوتاهی تعداد آن‌ها افزایش می‌یابد و از این رو درمان با همان آنتی‌بیوتیک نتیجه مطلوبی بدست نمی‌دهد و لازم است آنتی‌بیوتیک دیگری جایگزین آن شود (و این چرخه ادامه دارد)

از سویی دیگر، در این مبارزات احتمال کشته شدن میکروب های مفید نیز وجود دارد. همچنین برخی مواد تشکیل دهنده آنتی بیوتیک‌ها ماننده سولفا (sulfa) می‌توانند باعث حساسیت در بدن شده و گروهی از افراد را دچار مشکلات بسیار جدی کند.

سایر عوارض:

علاوه بر مقاومت میکروبی، عوارض منفی دیگری نیز در پی مصرف غیرضروری و اشتباه آنتی بیوتیک ها ایجاد خواهد شد. کلستریدیوم دیفیسیل یکی از این عوارض است. این باکتری  گرم مثبت و اسپور دار، یکی از علل عفونت‌های روده‌ای بیمارستانی است و بیش از ۹۰ درصد از موارد عفونت ناشی از آن، پس از درمان یا در حین درمان با آنتی بیوتیک رخ می‌دهد.

نتیجه:

آنچه در زمینه مصرف آنتی بیوتیک ها اهمیت دارد، در نظر گرفتن آنها به عنوان یک راه حل موقتی است نه درمان. ریشه اصلی درد و عفونت باید کشف و درمان گردد. آنها جایگزین درمان نیستند بلکه فقط به پروسه ها کمک می کنند. همچنین قبل از تجویز، توجه به پرونده و سوابق پزشکی بیمار بسیار اهمیت دارد.

تهیه کننده: واحد تحریریه دندال