یک تصور غلط میان مردم این است که در هنگام بروز یک بیماری در بدن، دهان از بقیه قسمت ها مجزا است. باید بدانیم که اتفاقاً برعکس؛ دهان مانند دریچه ای است مقابل سلامت سیستماتیک بدن. با اینکه یک دندانپزشک قادر است اکثر مشکلات مربوط به دهان را درمان کند اما در صورت وجود منشاً سیستماتیک، لازم است متخصصان دیگر نیز وارد ماجرا شوند.
در ادامه به پنج سوال متداولی که بیماران مراجعه کننده به دندانپزشکی دارند اشاره خواهد شد و پاسخ های مختصر و کوتاهی در این باره داده می شود.
1) آیا ایجاد تغییرات در لثه من نشانه بیماری جدی و بزرگی است؟
ایجاد تغییرات در بافت، شکل و ظاهر و یا حالت التهاب یا خونریزی در لثه می تواند نشانه بهداشت ضعیف دهان و دندان باشد و این موضوع، نیاز به پروسه تمیز کردن حرفه ای تر و کامل تری را می طلبد.
با این حال، در بعضی موارد ممکن است این تغییرات اشاره ای به وضعیت سلامتی بدن داشته باشد. دیابت، یکی از بیماری هایی است که می تواند تغییراتی در بافت لثه ایجاد نماید. شکل زیر علائم دیابت را نشان می دهد:
تغییر در سیستم ایمنی بدن، بارداری، دیسکرازی خونی نیز از همین موارد هستند. بیماری هایی مانند سرطان خون، نوتروپنی، کمبود ویتامین B3 و یا C و .... می تواند منجر به تغییر شکل لثه شود. شکل زیر وضعیت دهان بیمار مبتلا به نوترپنی را نشان می دهد:
2) آیا تغییر رنگ دندان هایم نشانه بدی است؟
به طور کلی دو دلیل برای تغییر رنگ دندان ها وجود دارد؛ لکه های فرعی (Extrinsic stain ) و لکه های اصلی (Intrinsic stain). لکه های فرعی معمولاً رایج تر هستند و منشاً بیرونی دارند. لکه های قهوه ای رنگ به دلیل مصرف برخی غذاها و نوشیدنی ها مانند قهوه، تنباکو و انواع شکلات ایجاد می شوند. اما لکه های اصلی از داخل دندان شکل می گیرند. رنگ این لکه ها آبی مایل به خاکستری یا زرد مایل به قهوه ای است که در نتیجه مصرف داروهایی مانند تتراسایکلین و آنتی بیوتیک های وابسته به آن ایجاد می شوند. لکه های سفید روی دندان به دلیل قرار گرفتن بیش از حد دندان در معرض فلوراید بوده و لکه های با رنگ خاکستری متمایل به سیاه نشانه های ابتدایی پوسیدگی دندان خواهد بود. رنگ سیاه نیز می تواند به علت ترومای دندانی مشاهده شود.
3) آیا درد زبان و یا مزه های عجیب و غریب و غیرطبیعی دهان نگران کننده است؟
التهاب زبان با عنوان علمی "گلوسایتیس" شناخته و درد و ناراحتی آن "گلوسودینیا" نامیده می شود. شایع ترین علل درد زبان عبارت هستند از زخم ها و آفت های زبان، جراحات سرد مانند هرپس، خشکی دهان، عفونت ناشی از قارچ کاندیدا و ...
درد یا سوزش زبان همچنین می تواند نشانه ای از کمبود برخی از ویتامین ها مانند B12، B6، B3، B2 و B9 باشد و دردهای شدیدتر می تواند ناشی از مشکلات جدی تری مانند سرطان زبان باشد. در هر صورت، در صورتی که درد زبان تا دوهفته از بین نرود، لازم است به پزشک مراجعه شود.
مزه ها و طعم های غیرطبیعی دهان عموماً به دلیل مصرف برخی داروها مانند آنتی بیوتیک ها، آنتی هیستامین ها، داروهای فشارخون، داروهای دیابت، تشنج، پارکینسون و ... اتفاق می افتد و خشکی دهان، سرماخوردگی یا آنفلوآنزا، سیگار کشیدن، از دست دادن حس بویایی و یا کمبود برخی ویتامین ها آن را تشدید می نماید.
4) آیا علائم کوچک و جزئی می تواند نشانه ای از مشکلات بزرگ تر باشد؟
نقاط کوپلیک علائمی هستند که 2 الی 3 روز قبل از وقوع بیماری سرخک و به صورت نقاط سفید با هاله قرمز در کنار دندانهای آسیای تحتانی دیده می شود. دیگر بیماری های خودایمنی مانند پمفیگوئید و پمفیگوس نیز ممکن است به صورت التهاب هایی در بافت لثه خود را نشان دهند.
5) آیا بوی بد دهان می تواند نشانه ای از وجود بیماری در بدن باشد؟
بوی بد دهان مشکلی رایج است که می تواند موجب ناراحتی های شدیدِ روانی شود. این مشکل با نام علمی هالیتوسیس(Halitosis) پس از پوسیدگی دندان و بیماری های لثه، سومین علتی است که افراد را به سمت رعایت بهداشت دهان و دندان می کشاند. با وجود اینکه بوی بد دهان می تواند به علت برخی بیماری های خاص نیز باشد، اما مهم ترین علت آن عدم رعایت بهداشت دهان است. در برخی موارد ممکن است این معضل به علت اختلال در ریفلاکس معده، سینوزیت، اختلالات متابولیکی، تنفسی و یا سیستم ایمنی بدن باشد.
تهیه شده در واحد آموزش دندال
