لیزر نور تقویت شدهای است که به شکل پرتوهای هم راستای بسیار باریک با طول موج مشخص تابیده میشود. این نور تقویت شده نوعی از انرژی را فراهم می کند که گونه های متفاوت آن، کاربردهای گوناگونی در گستره دانش پزشکی دارند. اثر لیزر به دلیل جذب آن در بافت هدف و ایجاد اثر حرارتی بر سلول ها و ملکول های آن به شکل مستقیم و یا غیر مستقیم است.
نگاهی اجمالی به تاریخ لیزر در دندانپزشکی ایران
سال ۱۳۷۲: برای اولین بار لیزر نئودیمیوم یاگ با توان ۳ وات که ساخت شرکت "های تک" ایتالیا بود همزمان با برگزاری کارگاه های ۳ روزه تئوری و عملی در دانشکده دندان پزشکی تهران وارد ایران شد اما متاسفانه این طرح مورد پشتیبانی و استقبال قرار نگرفت.
سال ۱۳۸۲: تحولات جدیدی رخ داد و لیزر واترلیز به دانشکده دندانپزشکی شهید بهشتی اختصاص داده شد و بخش لیزر دانشکده تاسیس شد.
سال ۱۳۸۳: تاسیس شاخه دندان پزشکی انجمن لیزر پزشکی در این سال انجام شد و برای اولین بار ایران صاحب کرسی نمایندگی لیزر در فدراسیون جهانی لیزر در دندان پزشکی شد و پرچم کشورمان جزء ۴۰ کشور برجسته دنیا در پوستر کنگره درج گردید.
سال ۱۳۸۵: در برلین آلمان ایران با ارائه ۱۷ مقاله تحقیقاتی به عنوان کشور چهارم جهان انتخاب شد و افتخاری دیگر برای ایران رقم خورد.
سال ۱۳۸۷: ایران با ارائه ۳۴ مقاله تحقیقاتی در کنگره هنگ کنگ رتبه دوم را از نظر تعداد مقاله کسب کرد.
سال ۱۳۸۸: کمیته ای تحت عنوان "کمیته کشوری لیزر در دندان پزشکی" به همت دبیرخانه شورای آموزش دندانپزشکی و تخصصی با اهداف آموزشی و پژوهشی در مکان این دبیرخانه تشکیل شد.
سال ۱۳۸۹: ایران با ارائه ۲۸ مقاله به صورت سخنرانی و ۱۰ پوستر پرزنتیشین رتبه اول جهان را در میان ۵۳ کشور جهان در کنگره فدراسیون جهانی لیزر در دندان پزشکی که در دبی برگزار شد کسب کرد.
سال ۱۳۹۲: برگزاری کنگره لیزر در دندانپزشکی در دانشگاه گیلان با ارائه بیش از ۱۰۰ مقاله
+ مزایای لیزر در دندانپزشکی
۱. برای کسانی که مشكلات انعقادی دارند در جراحی های بافت نرم در مسیر برش، مكانیسم آن به گونه ای است كه انعقاد مناسبی ایجاد می كند.
۲. با بسته شدن عروق لنفاوی ورم و التهاب ناشی از جراحی نیز كمتر شده و در نهایت بیمار ناراحتی های بعد از جراحی كمتری خواهد داشت.
۳. جراح دید بهتری نسبت به ناحیه جراحی پیدا می كند زیرا که انعقاد مناسبی ایجاد می شود.
۴. ترمیم ناحیه جراحی با سرعت بیش تری رخ خواهد داد.
۵. با لیزربرش های بسیار ریز، دقیق و كنترل شده ای خواهیم داشت.
۶. زمان برش را در حد چند میلیونیوم ثانیه در لیزرهای پالسی می توان كاهش داد.
۷. لیزر جایگزین فرز (در برداشت بافت سخت) باعث می شود دندانپزشك بدون تماس و لرزش، بسیار ظریف و در كسر میلیونیوم ثانیه با حداقل درد عمل جراحی خود را انجام دهد.
۸. در زمان تراش دندان با فرز، براده های حاصل از تراش لایه اسمیر سبب كاهش قدرت چسبندگی یا باند مواد ترمیم هم رنگ دندان تراش خورده می شود. در حالی كه در روش لیزر، این لایه ایجاد نمی شود و باعث بهبودی کیفیت چسبندگی مواد به دندان می شود.
۹. ضربه فرز همچنین سبب ایجاد ترك های بسیار ریز میكروسكوپی روی مینای دندان می شود كه به هنگام بهره گیری از لیزر چنین ترك هایی نیز به حداقل ممكن می رسد.
۱۰. سرعت عمل دندانپزشكی كه با لیزر كار می كند، افزایش پیدا می کند (البته این سرعت بستگی به مهارت دندانپزشك دارد).
۱۱. عوارض احتمالی در محل عمل كمتر شده و بهبودی سریع تر انجام می پذیرد.
۱۲. بیمار حداقل درد را متحمل خواهد شد (دندانپزشكی بی درد، در حال حاضر اغراق آمیزاست).
۱۳. تشخیص ساده پوسیدگی های دندانی در مراحل اولیه پوسیدگی
۱۴. کاهش استرس ناشی از استفاده توربین های دندانپزشک
- معایب لیزر در دندانپزشکی
۱. در مورد لیزركار با دو بافت نرم لثه و سخت استخوان و مینای دندان در داخل حفره دهان در مجاورت مشکل است زیرا این دو بافت بر هم كنش یكسانی در برابر لیزر از خود نشان نمی دهند.
۲. قیمت بالا
۳. عدم کارایی در درمان ریشه و پوسیدگی های بین دندانی
۴. لیزر را برای دندان هایی که قبلاً ترمیم فلزی داشتهاند نمیتوان استفاده کرد.
۵. عدم کارایی برای روکش و بریج
۶. عدم کارایی در درمان بلندی دندان
۷. در نواحی خلفی هر دو فک برداشت استخوان نیازمند کنار زدن فلپ و افزایش طول تاج به شکل کلاسیک می باشد و لیزر کاربرد ندارد.
کاربردهای لیزر در دندانپزشکی
- تشخیص پوسیدگی و جرم
- درمان حساسیت دندانی
- سفیدکردن دندانها
- برداشت پوسیدگی و تهیه حفره
- جراحی بافت نر م
- درمان ریشه
- جراحی لثه
- پاکسازی تغییر رنگ لثه
- فوتوداینامیک تراپی (Photo Dynamic Therapy)
- درمان با لیزر کم توان (Low Level Laser Therapy)