محققان دانشگاه کاردیف انگلستان با همکاری شرکت نروژی AlgiPharma (تولیدکننده داروهای زیستی) در حال مطالعه روی کشف داروهای جدیدی برای مبارزه با بیماری ها و عفونت های مقاوم به آنتی بیوتیک هستند.

محوریت تحقیقات آن ها حول این پرسش است که چگونه آلژینات موجود در جلبک دریایی می تواند پروسه تشکیل بیوفیلم های میکروبی را مختل کند؟

آلژنیک اسید (با نام اختصاری آلژینات)، یک محصول طبیعی حاصل از دیواره سلولی نوعی جلبک قهوه ای است که از شکل پودری آن، به عنوان پرکاربردترین ماده برای ساخت قالب در دندانپزشکی استفاده می شود.

هنگامی که بیوفیلم ها در محیط های مرطوب تجمع پیدا می کنند، شروع به دفع یک ماده چسبناک و پایدار روی سطح محل زندگی خود می نمایند. آن ها در ایجاد انواع مختلفی از عفونت های میکروبی بدن نقش دارند، از جمله عفونت های سطوح پلاک های دندانی، که باعث ایجاد پوسیدگی دندان و بیماری های پریودنتال خواهد شد.

پروفسور دیوید توماس، رهبر این تیم تحقیقاتی، معتقد است که فعالیت های مقابله ای آلژینات ها به دو روش ویژه صورت می پذیرد:

در روش اول آلژینات ها به طور مستقیم با بیوفیلم های چسبنده تعامل برقرار می کنند و با تغییر ساختار آنها، مقاومتشان را کاهش داده و فرآیند نابودی آنها را تسهیل می بخشند.

در روش دوم، آلژینات ها مستقیماً خود باکتری ها را هدف قرار می دهند، بدین صورت که با ایجاد تغییر در سیستم درک حدنصاب (quorum-sensing 1) در باکتری ها، آنها را نسبت به اثرات طبیعی آنتی بیوتیک ها حساس تر می کنند و طی این روند، گسترش بیوفیلم ها را کنترل می نمایند.

1 طی این پدیده جالب باکتری ها از تعداد باکتری های اطراف خود با خبر شده و بر اساس اینکه تعداد آنها زیاد یا کم است رفتار خود را در مواجهه با محیط پیرامون تنظیم می کنند. آنها همچنین به واسطه این پدیده رفتار خود را با یکدیگر نیز هماهنگ می کنند.

در تکمیل این پژوهش، محققان از اطلاعاتی استفاده کردند که قبلأ درمورد نحوه فعالیت های آلژینات ها در فرآیند درمانی بیماران مبتلا به فیبروز سیستیک 2 گردآوری شده بود.

2 فیبروز سیستیک نوعی بیماری ژنتیکی است که بسیاری از ارگان های بدن از جمله ریه و دستگاه گوارشی را تحت الشعاع قرار می دهد.

در صورت موفقیت عملکرد آلژینات، می توان از آن به عنوان یک ماده مفید برای کاهش انسداد موکوز در ریه ها و شش ها، درمان سایر بیماری های شایع تنفسی، مشکلات مزمن ریوی و بهبود زخم های شدید پوستی استفاده کرد.

این پروژه که از جدیدترین و مهم ترین دستاوردهای علمی سال 2017 محسوب می شود، موفق به کسب جایزه جشنواره Innovation and Impact Awards دانشگاه کاردیف در این سال نیز شده است.

از نتایج این تحقیق، برای یافتن راه مقابله با میکروارگانیسم هایی که باعث ایجاد بیماری های پریودنتال می شوند، استفاده خواهد شد. پروفسور توماس اعتقاد دارد که در حوزه دندانپزشکی می توان از آلژینات ها به عنوان ابزار جانبی کنترل عفونت های ناشی از پری ایمپلنتیست و سایر عفونت های دهانی استفاده نمود.