پرداخت و پولیش در دندانپزشکی و اصول انتخاب مولت، دیسک و دیگر ابزار مناسب

فینیشینگ= شکل دهی، برداشت اضافات و ایجاد کانتور آناتومیک و صاف کردن سطح ترمیم با استفاده از ابزار زبر و متوسط
پولیشینگ= ایجاد صافی و درخشندگی نهایی در ترمیم با استفاده از ابزار نرم

چرا انجام مرحله فینیشینگ و پولیشینگ برای ترمیم ها اهمیت دارد؟

- جلوگیری از تجمع پلاک و در نتیجه حفظ سلامت لثه و پریودنشیم
- ثبات رنگ ترمیم در طولانی مدت و جلوگیری از رنگ پذیری سطحی و داخلی آن
- افزایش مقاومت سایشی ترمیم در طولانی مدت
- ارائه حداکثر زیبایی و جلب رضایت بیمار

انواع ابزار پرداخت و پولیش و کاربرد آنها

-    فرزها، در مرحله فینیشینگ با توجه به نوع کیس و جنس ترمیم از فرزهای متنوعی استفاد می شود. بطور مثال عموما فرز فلیم و تخم مرغی برای سطح اکلوزال، لبیال و لینگوال، فرز روند برای قسمت سرویکال سطح جینجیوال، فرز چمفر برای سطح باکال،‌ فرز سوزنی برای سطح لبیال و مارجین ها و فرز بین دندانی برای نواحی اینترپروگزیمال کاربرد دارند.

-    مولت فلیم (Point)، برای پولیش سطوح سرویکال، کرودار پالاتال و اکلوزال استفاده می گردند.

-    مولت کاپ (Cup)، عموما به منظور پولیش ریج های کاسپ، سطوح باکال و لینگوال در ترمیم های انسیزال و سطوح سرویکال و قسمت های جینجیوال استفاده می شوند.

-    مولت های دیسک و محدبی (Mounted Point & Disc)، برای پولیش سطح لبیال دندان های انسیزور مثلا در ترمیم کلاس IV و ونیر، پولیش سطوح ترمیمی بزرگ، لبه های انسیزال و نواحی پروگزیمال مناسب می باشند.

-    مولت نمدی، عمدتا به همراه خمیر پولیش و در مراحل پایانی برای ایجاد شاین طبیعی در سطح لبیال استفاده می شود.

-    دیسک های خورشیدی و منعطف، به دلیل داشتن سطح صاف برای برداشت یکسان ذرات فیلر و ماتریکس رزینی مناسب هستند و سطحی صاف و صیقلی ارائه می دهند اما به دلیل سطح صاف برای پولیش سطوح کرودار پالاتال یا اکلوزالی مناسب نمی باشند.

-    نوار پرداخت، برای پولیش سطوح پروگزیمال و لبه های جینجیوالی کاربرد دارد. این نوارها معمولا با عرض و اندازه ذرات ساینده مختلفی عرضه می شوند که عرض کمتر برای شکل دهی و عرض زیادتر برای مسطح نمودن انحنای پروگزیمال استفاده می گردد.

-    برس پولیش، یا همان برس برساژ از جنس نایلون، موی طبیعی و یا سیلیکون پوشیده شده با ذرات ساینده مختلف می باشند که برای پروفیلاکسی و پولیش سطح اکلوزال دندان و ترمیم های مختلف کاربرد دارند.

-    خمیر پولیش، حاوی ذرات الماسه و یا ذرات آلومینیوم اکساید با سایز متفاوت هستند که این امر میزان سایندگی و زبری آنها را تعیین می نماید. و غالبا در مراحل پایانی به منظور بدست آوردن حداکثر زیبایی و شاین طبیعی استفاده می گردد.

نکاتی برای استفاده از ابزار پرداخت و پولیش

انتخاب آگاهانه و استفاده صحیح

* باتوجه به نوع ترمیم و ناحیه موردنظر، مولت و یا پولیشر مناسب خود را انتخاب نمائید و توجه داشته باشید که سختی ذرات ساینده پولیشر باید از ماده زمینه (بیس اصلی مولت و پولیشر) بیشتر باشد و به همین دلیل است که مولت مناسب کامپوزیت با مولت مناسب آمالگام تفاوت دارد.
** در پولیش های چند مرحله ای توالی و دستور العمل استفاده را رعایت کنید. بطور کلی به منظور کاهش تدریجی میزان برجستگی ها و خشونت سطح ترمیم و بدست آوردن سطحی صاف و صیقلی، ابتدا از ابزار زبر و در مراحل پایانی از ابزار نرم استفاده می گردد. که میزان زبری آنها بر اساس سایز ذرات ساینده (هر چه سایز ذرات بزرگتر،‌ میزان زبری بیشتر) مشخص می شود.
*** مساله بعدی انتخاب صحیح پولیشر براساس ناحیه هدف و شکل آن می باشد که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد.

  چگونه زبری يک پوليشر را تشخيص دهيم؟

ابزارهای پولیش از جمله مولت ها و دیسک ها بر اساس میزان زبری، رنگ های متفاوتی دارند اما توجه داشته باشید که همیشه رنگ ملاک خوبی برای تعیین میزان زبری پولیشرها نیست زیرا در حال حاضر تولیدکنندگان تنوع زیادی در رنگ پولیشرها ایجاد کرده اند و نمی توان یک استاندارد یونیورسال و ثابتی را برای این موضوع در نظر گرفت. بنابراین تنها راه درست برای تشخیص زبری و توالی صحیح پولیشرها، مطالعه بروشور سازنده می باشد.

اعمال فشار مناسب و استفاده از اسپری

برای دستیابی به نتیجه و پولیش عالی، از فشار و سرعت پیشنهادی سازنده استفاده نمائید و از آنجایی که پرداخت و پولیش یک فرآیند تراماتیک است، توصیه می شود همیشه از اسپری آب برای خنک کردن استفاده کنید تا از گرم شدن بیش از حد و آسیب غیرقابل جبران به دندان و بافت اطراف آن جلوگیری نمائید.

سرعت مناسب برای فینیشینگ و پولیشینگ

-    سرعت پایین
کمتر از 12 هزار دور در دقیقه
حس لامسه بهتر و تولید کمتر انرژی
مناسب برای تمیز کردن، برداشت پوسیدگی ها، پولیشینگ
-    سرعت متوسط
بین 12 هزار تا 200 هزار دور در دقیقه
مناسب برای کانتورینگ
-    سرعت بالا
بیشتر از 200 هزار دور در دقیقه
نیاز به میزان فشار کمتر
مناسب برای برش دندان، برداشت ترمیم های قدیمی، فینیشینگ و کانتورینگ (Gross Finishing)

  ضدعفونی و استریل کردن

بطور کلی ابزار پولیش به صورت غیراستریل عرضه می شوند و میبایست قبل از استفاده استریل شوند (حتی برای مواردی که یکبار مصرف هستند). و باتوجه به طبقه بندی پولیشرها در رده B نیمه بحرانی کالاهای پزشکی، باید پس از هر بار استفاده، ابزار پولیش چندبار مصرف تمیز، ضدعفونی و در اتوکلاو (دمای 134 درجه سانتی گراد به مدت حداقل 5 دقیقه و زمان خشک شدن 10 دقیقه) استریل گردند.
* بطور میانگین مولت های چندبار مصرف برای هفت بیمار قابل استفاده هستند که البته این عدد به میزان استفاده از آن مولت برای هر بیمار بستگی دارد.

  نگهداری

توجه داشته باشید که مولت ها میبایست در دمای اتاق نگهداری و از گرد و غبار، رطوبت و نور مستقیم خورشید محافظت شوند.

رعایت ایمنی در حین استفاده

یکی از مسائل پرخطر برای دندانپزشک و دستیار وی، وجود آئروسل ها، ذرات معلق در هوا و پراکنده شدن ذرات مواد دندانی و دبری ها می باشد که این مساله هنگام استفاده از ابزار پولیش نیز حائز اهمیت است و برای حفظ ایمنی میبایست از عینک محافظ و ماسک استفاده شود.

دسته بندی سیستم های پرداخت و پولیش

-    سیستم های تک مرحله ای
این سیستم شامل یک ابزار پولیش است که معمولاً دارای ذرات الماس به عنوان ساینده می باشد و شما می توانید تنها با تغییر فشار دست خود به نتیجه دلخواه برسید. فشار زیاد برای پری پولیشینگ و کاهش فشار برای رسیدن به درخشندگی و شاین نهایی.
به همین دلیل این سیستم برای صرفه جویی در زمان و کوتاه شدن پروسه بسیار کارآمد هستند.
-    سیستم های دو مرحله ای
سیستم دو مرحله ای شامل دو ابزار پولیش، یکی برای پری پولیشینگ با ذرات ساینده متوسط و دیگری برای مرحله دوم (ایجاد شاین و درخشندگی) با ذرات ساینده ریز و نرم می باشد.
-    سیستم های سه مرحله ای
این سیستم دارای سه ابزار پولیش با ذرات ساینده متفاوت می باشد و در طی سه مرحله استفاده می شوند: مرحله یک، پولیشر زبر برای کانتورینگ – مرحله دو، پولیشر متوسط برای صاف کردن سطح و مرحله سه، پولیشر نرم برای ایجاد شاین