اگر چه ایمپلنت‌های دندانی، عموماً اولین گزینه درمانی برای جایگزین کردن با دندانهای از دست رفته هستند، اما با عواقبی نیز همراهند. بسیاری از دندانپزشکانی که به ترمیم و درمان ایمپلنت مشغولند، باید در درمان دندانهای طبیعی به مهارت کامل و کافی رسیده باشند. اما باتوجه به تفات‌های ساختاری میان دندانهای طبیعی و ایمپلنت‌ها، ممکن است پزشکی که در ترمیم دندانهای طبیعی موفق عمل می‌کند، نتواند به همان اندازه در ترمیم و درمان ایمپلنت‌ها موفق و ماهر باشد. در ادامه این مطلب به پنج مورد از تفاوت‌های میان دندانهای طبیعی و ایمپلنت‌ها پرداخته و تاثیر این پنج عامل را در تشخیص و درمان مشکلات مربوط به دهان و دندان بررسی می‌کنیم.
1. پریودنتال سالکوس در برابر پری-ایمپلنت سالکوس
- تفاوت‌های ساختاری
Peri-mucosa از اپی تیلیوم دهانی کراتینه شده، سالکولار اپی تلیوم، اپی تلیوم اتصالی لثه و بافت همبند ساخته شده است. این بافت نرم تشکیل دهنده عرض بیولوژیکی (Biologic Width) و یا پهنای بیولوژیک می باشد. عرض بیولوژیکی عبارت است از بافت همبند لثه‌ای مجاور آلوئول و اپی تلیوم چسبنده که میانگین عرض آن در حالت سلامت 2.04 میلی متر می‌باشد که 1.07 میلی متر آن توسط الیاف پریودنتالی و حدود 0.97 آن نیز توسط اپی تلیوم چسبنده اشغال شده‌است. رعایت این فاصله در هنگام ترمیم دندان آسیب دیده ضروری است در غیر این صورت امکان التهاب لثه و تحلیل رفتن بافت استخوانی آن منطقه وجود دارد. اما یک تفاوت اساسی میان سطح ایمپلنت و سلول های اپی تلیوم با وجود همی دسموزوم ها و بازال لامینا وجود دارد بطوری که منجر به ایجاد سالکوس های عمیق تری نسبت به حالت طبیعی می گردند.
علاوه بر این در شرایط عادی و طبیعی، عمق کم سالکوس در اطراف ایمپلنت اجازه حرکت قلم پروب پریودنتال را تا جایی که با استخوان برخورد نماید، می دهد. اگرچه این روش نیز روشی قابل اعتماد برای سنجش میزان سلامت پریودنتال در هنگام کاشت ایمپلنت نمی باشد.
- مفهوم بالینی
از آنجایی که عرض بیولوژیکی در هنگام کاشت ایمپلنت افزایش می یابد، افزایش 4 الی 5 میلی متری عمق سالکوس نیز دور از انتظار نیست. اما توجه داشته باشید که افزایش عمق سالکوس در دندان های طبیعی نشانه ایی پاتولوژیک است. و یکی دیگر از نکات حائز اهمیت خونریزی در هنگام بررسی و استفاده از پروب پریودنتال می باشد بطوری که در ایمپلنت نشان دهنده موردی خطرناک نبوده اما در دندان طبیعی نشانه برای وجود التهاب در اطراف دندان می باشد.
2. اتصال پریودنتال در برابر اتصال پری- ایمپلنت
- تفاوت ساختاری
اگر چه ایمپلنت و دندانهای طبیعی هر دو با بافت لثه ارتباط برقرار کرده و اتصالاتی دارند، اما این اتصال در این دو متفاوت است. بطوری که فیبرهای لثه به صورت عمودی برروی سطح دندان قرار گرفته ولی در ایمپلنت این فیبرها به صورت موازی و پارالل سطح ایمپلنت قرار می گیرند و در نتیجه استحکم مکانیکی اتصالات در ایمپلنت های دندانی ضعیف تر از دندان های دندانی می باشد.
- مفهوم بالینی
به دلیل همین تفاوت در اتصالات این دو، احتمال بروز مشکلاتی در هنگام مواجه با باکتری ها نیز وجود دارد. هنگامی که اتصالات در اطراف ایمپلنت از بین بروند احتمال تحلیل بافت لثه افزایش یافته و یکی از کارهای ضروری برای پیشگیری از این موضوع، تمیز نمودن اطراف ایمپلنت و رعایت بهداشت دهان و دندان می باشد.
3. پاسخ التهابی
- تفاوت ساختاری
فیبر روی دندانهای طبیعی، در برابر هجوم باکتری‌ها یک سد فیزیکی ایجاد می‌کند و این موضوع، پیشرفت بیماری‌های پریودنتال را محدود خواهد کرد. اما این سد فیزیکی در ایمپلنت‌ها وجود ندارد، و به همین علت پتانسیل بروز التهاب و در نتیجه پری ایمپلنتایتیس در هنگام کاشت ایمپلنت افزایش می یابد..
- مفهوم بالینی
هنگام رو‌به‌رو شدن با چالش‌های باکتریایی، نه تنها بافت‌های اطراف ایمپلنت ضعیف‌تر از دندانهای طبیعی است، بلکه پاسخ التهابی بافت‌های اطراف ایمپلنت در برابر باکتری‌ها، بسیار بیشتر از دندان‌ها است. این التهابات می‌تواند منجر به آسیب‌دیدگی بافت‌های اطراف شود، به همین علت در ایمپلنت بافت درگیر با پلاک های دندانی بیشتر مستعد تحلیل بافت لثه و استخوان می باشند.
4. هیلینگ
- تفاوت ساختاری
پروسه هیلینگ و ترمیم بافت‌های اطراف ایمپلنت در مقایسه با دندانهای طبیعی متفاوت است. ایمپلنت‌ها بافت لثه‌ای ضعیقی در مقایسه با دندانهای طبیعی دارند. طبق یک اصل ثابت شده، زخم‌های کوچک و ساده‌تر، سریع‌تر از زخم‌های بزرگتر بهبود پیدا می‌کنند و یکی از راه حل ها برای تقویت پروسه هیلینگ در هنگام کاشت ایمپلنت، استفاده از جراحی فلپ لس می باشد زیرا در این حالت بافت لثه کمتر آسیب دیده و سریع تر پروسه هیلینگ را طی می نماید.
- مفهوم بالینی
باتوجه به کاهش میزان عروق خونی در اطراف ایمپلنت، پروسه هیلینگ کندتر صورت می گیرد و بازسازی بافتی در اطراف ایمپلنت قابل پیش بینی نیست و ممکن است برای القای این پروسه به بایومتریال هایی حاوی فاکتورهای رشد، پروتئین ها و حتی استم سل نیاز باشد.
5. شکل ظاهری دندان و ایمپلنت دندانی
- تفاوت ساختاری
پریودنتال لیگامنت باعث انتقال و پخش بارهای اکلوزال به استخوان های اطراف شده و منجر به حرکت های ریز برای حذف فشار اضافی می گردد اما از آنجایی که ایمپلنت ها، لیگامنت ندارند، بارهای اکلوزال مستقیماً به استخوان منتقل شده و یکی از بازخوردهای منفی آن در گذر زمان تحلیل استخوان می باشد.
- مفهوم بالینی
از آنجایی که ایمپلنت ها پریودنتال لیگامنت ندارند، احتمال بروز یکسری مشکلات مکانیکی در آنها با ازدیاد میزان فشارهای وارده، افزایش می یابد از جمله لق شدن اسکرو، شکستگی و نکروز استخوان. علاوه بر این به دلیل سطح متخلل ایمپلنت، احتمال آلودگی های باکتریایی در آنها نسبت به دندان های طبیعی افزایش یافته و دتوکسیفیکاسیون بدنه ایمپلنت قبل از بازسازی بافت برای حل و مدیریت عفونت پیش آمده اهمیت بالایی دارد.
برگردان از گروه دندانپزشکان دندال
منابع:
Degidi M, Nardi D, Piattelli A. 10-year prospective cohort follow-up of immediately restored XiVE implants. Clin Oral Implants Res. 2016;27(6):694-700. doi: 10.1111/clr.12642
Dhir S, Mahesh L, Kurtzman GM, Vandana KL. Peri-implant and periodontal tissues: a review of differences and similarities. Compend Contin Educ Dent. 2013;34(7):e69-75
Cochran DL, Hermann JS, Schenk RK, Higginbottom FL, Buser D. Biologic width around titanium implants. A histometric analysis of the implanto-gingival junction around unloaded and loaded nonsubmerged implants in the canine mandible. J Periodontol. 1997;68(2):186-198
Passanezi E, Sant’Ana AC, Damante CA. Occlusal trauma and mucositis or peri-implantitis? J Am Dent Assoc. 2017;148(2):106-112. doi: 10.1016/j.adaj.2016.09.009
Stimmelmayr M, Groesser J, Beuer F, et al. Accuracy and mechanical performance of passivated and conventional fabricated 3-unit fixed dental prosthesis on multi-unit abutments. J Prosthodont Res. 2017. doi: 10.1016/j.jpor.2016.12.011.
Han A, Tsoi J, Rodrigues FP, Leprince JG, Palin WM. Bacterial adhesion mechanisms on dental implant surfaces and the influencing factors. Int J Adhes Adhes. 2016;69, 58
