در معالجات پروتز نیاز به ابزاری است که بتواند حرکات فک را تقلید نماید که این وسیله آرتیکولاتور نام دارد. بدیهی است که بهترین آرتیکولاتور برای هر شخص دهان خود او می باشد ولی به دلایل بی شماری که مهمترین آنها کمبود وقت برای بیمار و پزشک معالج می باشد، وجود دستگاه آرتیکولاتور را ملزم می نماید. البته در استفاده از آرتیکولاتور، محدودیت هایی وجود دارد چرا که آرتیکولاتور یک وسیله مکانیکی است که از فلز ساخته شده. با این حال بطور قاطع می توان بیان کرد که آرتیکولاتور یکی از پرمصرف ترین و الزامی ترین وسیله ای است که در لابراتوارهای پروتز دندانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

آرتیکولاتور یک وسیله مکانیکی است که نقش فکین و مفصل گیجگاهی فکی را در خارج از دهان ایفا می کند و می تواند ارتباط کست ها را در یک یا چند رابطه برقرار کند. این ابزار حرکات فک پایین را تقلید می کند و از آن بطور شایع در تشخیص، طرح درمان و ساخت انواع ترمیم های پروتز ثابت و متحرک از جمله چیدن دندان های مصنوعی استفاده می شود. آرتیکولاتورها با حذف بزاق و بافت های نرم گونه و زبان امکان مشاهده بهتر روابط دندان ها را در موقعیت های ثابت فکی مانند حداکث تماس کاسپی (MI)، رابطه مرکزی (CR) و همچنین در حین حرکات فانکشنال و پارافانکشنال فک پایین بخصوص در نواحی خلفی دهان را فراهم می سازد. با استفاده از آرتیکولاتور می توان روابط دندان ها در حین حرکات فک پایین را بدون مداخله رفلکس های سیستم عصبی-عضلانی مورد بررسی قرار داد که این امر بخصوص در بررسی تداخلات اکلوزالی از اهمیت ویژه ای برخوردار است و سرانجام با ساخت غیرمستقیم ترمیم ها برروی آرتیکولاتور، از آسیب و آزار بیمار در حین درمان جلوگیری می شود.

علت انتقال کست ها به آرتیکولاتور

- تشخیص روابط فکین و اکلوزالی

- چیدن دندان های مصنوعی در کامل و پارسیل

- فرم دادن سطوح اکلوزالی در پروتز ثابت

- تصحیح اکلوژن در دندان های طبیعی و ساختن اسپلینت های اکلوزالی

ویژگی های آرتیکلاتور آناتومیکی:

- قابل تنظیم

- Free-Plane

- قابلیت باز شدن به میزان 125 درجه به همراه چهار Mounting Plate

- دسترسی آسان و دید به سطوح لینگوال

- ثبات کامل حتی در موقعیت معکوس

- فاصله اینترکندیلار: 110 میلی متر

- گره کندیلار ثابت در 30 درجه

- صفحه انسزیال 10 درجه

- فاصله بین Mounting Plate: 85 میلی متر

- سبک وزن

- طراحی جمع و جور