اجزای اصلی اتوکلاوها:
- چمبر: محلی است که بارها را در داخل آن قرار می‌دهند، بخار وارد آن شده و عمل استریل در این محل صورت می‌گیرد.
- شیر برقی ها (EV): عمل باز و بسته کردن مجاری و منافذ مختلف دستگاه را در طول مراحل مختلف یک سیکل بر عهده دارند؛ مثل شیربرقی مربوط به تخلیه، تزریق، پمپ وکیوم و ...
- مولد بخار: در برخی از انواع اتوکلاوها وجود دارد؛ آب را به بخار تبدیل کرده و به چمبر تزریق می‌کند.
- المنت: به دور چمبر پیچیده شده و با ایجاد حرارت باعث تبدیل آب به بخار می‌شود.
- مخازن آب اصلی و مصرف شده: آب مصرف شده به داخل مخزن مربوطه رفته و پس از پر شدن مخزن باید تخلیه گردد. میزان آبِ مخزن اصلی در صورتی که از یک حدی مشخص کمتر شد، باید مجدداً پر گردد. معمولاً از 3 الکترود برای آشکار شدن سطح آب در مخزن آب اصلی استفاده می‌شود. با پر بودن مخزن الکترود 3 به 2 وصل می‌شود. همچنین با کم شدن مخزن الکترود 1 از 2 جدا شده و پیغام یا آلارمی جهت پر کردن مخزن آب اصلی از سوی دستگاه صادر می‌شود.
- کندانسور: یک میله فنری و مارپیچ است که بخارات ها با عبور از آن به مایع تبدیل شده، فشرده می‌شوند و به داخل مخزن‌ِ آبِ مصرف شده می‌ریزند.
- سنسور دما: کاربرد آن کنترل دما است. معمولاً یک سنسور، دمای داخلی مخزن را می‌خواند و یک سنسور، دمای جداره مخزن را. مقادیر خوانده شده جهت کنترل به برد دستگاه ارسال شده و در خروجی نمایش داده می‌شوند.
- سنسور یا ترنسدیور فشار: فشار داخل مخزن را خوانده و به واحد نمایش ارسال می‌کند.
- برد الکتریکی: کلیه عملیات پردازش و کنترل دستگاه و صدور فرامین به شیر برقی‌ها در این قسمت انجام می‌شود.
- پمپ آب: آب مقطر را از مخزن به چمبر یا مولد بخار پمپ می‌کنند.
- فیلتر آب: در مسیر ورودی آب به چمبر یا مولد بخار قرار دارد تا تمامی ناخالصی های آب را بگیرد.
- شیر اطمینان: برای ایمنی بیشتر سیستم در قسمت عقبی دستگاه قرار می‌گیرد تا در صورتی که فشار از یک حد آستانه بالاتر برود، فعال شده و باعث تخلیه بخارات ها گردد.
- ترموستات ایمنی: برای ایمنی الکتریکی بیشتر سیستم، جهت قطع کردن برق آن استفاده می‌شود.
- کانکتورهای ورود و خروج آب: برای پر کردن مخزن آب اصلی و تخلیه مخزن آب مصرف شده استفاده می شوند.
- پمپ وکیوم: در برخی از انواع اتوکلاوها وجود دارند و همانطور که ذکر شد عمل وکیوم و مکش را انجام داده و باعث ایجاد فشار منفی در چمبر می‌شوند.
- هولدر و سینی: در داخل چمبر قرار داده می‌شوند و ابزار استریل را بر روی آنها می‌چینند.
- فن (FAn): در برخی دستگاه ها جهت خنک کردن سیستم داخلی از فن نیز استفاده می‌شود.
- فیلتر باکتریولوژیک: این فیلتر برای تسریع در فرآیند خشک کردن، هوا را به داخل سیستم می‌فرستد تا باعث خشک شدن ابزار استریل گردد. در برخی از دستگاه ها وجود دارد.
- صفحه نمایش (Display): قسمت خروجی دستگاه بوده و کلیه نمایشات دما، فشار و آلارم ها بر روی آن نمایش داده می‌شود.
- پرینتر: می‌توان با اتصال پرینتر مخصوص به کانکتور مربوطه، کلیه اطلاعات مربوط به سیکل ها را بر روی آن مشاهده نمود.
- میکروسوئیچ درب: سیستم قفل درب را در فشار بالا فعال می‌کند.
اشکالات رایج در اتوکلاوها و راه حل های آسان آن:
1 - پمپ وکیوم صدا می‌دهد: دیافراگم پاره شده و باید تعویض گردد.
2 - فشار بالا نمی‌رود:
- شیر برقی مربوطه خراب است و سیستم را نمی‌بندد.
- یکی از شلنگ‌ها پاره شده است.
- لاستیک دور درب پاره شده یا کثیف است.
- ترانسدیوسر فشار خراب شده و باید تعویض گردد.
- آب کافی به داخل سیستم تزریق نشده است.
- المنت خراب است و باعث افزایش دما و نتیجتاً افزایش فشار گاز داخل چمبر نمی‌شود.
3 - نشان دهنده ماکزیمم و مینیموم سطح آب مخزن آب اصلی کار نمی‌کند: دور الکترودها جرم گرفته و باید تمیز شود.
4 - دستگاه اصلاً روشن نمی‌شود: یا دستگاه به برق متصل نیست و یا فیوز اصلی سوخته است.
5 - سیستم قفل درب عمل نمی‌کند یا درب دستگاه بسته نمی‌شود: میکروسوئیچ درب خراب است و یا باید از نو تنظیم شود.
6 - آب به داخل چمبر با مولد بخار ریخته نمی شود: پمپ آب خراب است و باید تعویض شود.
اشکالات ذکر شده در بالا اشکالات رایج اتوکلاوها می‌باشند و ممکن است اشکالات دیگری از قبیل خرابی برد، پارگی مخازن آب، خرابی شیر برقی، خرابی سنسور دما و ... نیز در طول کار به وجود آید.
تهیه شده توسط واحد آموزش دندال