معیار انتخاب ماسک جراحی یا ماسک تنفسی

ماسک ها می توانند یک وسیله پزشکی یکبار مصرف باشند (مانند ماسک های جراحی) یا تجهیزاتی برای محافظت شخصی (مانند ماسک تنفسی یا رسپیراتور) که توسط کادر درمان، بیماران مسری و افرادی که از آن ها مراقبت می کنند، استفاده می شود. بسته به نوع آن ها، از انتقال عوامل عفونی از طریق "قطرات" یا "هوا" محافظت می کند. برای خرید ماسک، با توجه به کلاس محافظتی هر ماسک و استاندارد آن، می تواند از آلودگی ویروس هایی مانند ویروس کرونا، سارس و H1N1 جلوگیری کند. 

انواع ماسک

ماسک پارچه ای(Cloth Mask)
ماسک های پارچه ای یکی از بهترین انواع ماسک ها برای محافظت در برابر آلودگی و سایر بیماری ها هستند. این ماسک ها به راحتی در خانه ساخته می شوند و همچنین قابل استفاده مجدد هستند. با این حال، آنها باید بعد از هر بار استفاده شسته شوند. ماسک پارچه ای با استفاده از حلقه های گوش در صورت قرار می گیرد. مانعی بین بینی و دهان شما با محیط اطراف توسط چند لایه پارچه، ایجاد می شود. کارشناسان توصیه کرده اند که از ماسک پارچه ای بیش از 3-4 بار نباید استفاده شود زیرا این امر می تواند خطر ابتلا به Covid-19 را افزایش دهد.

ماسک های جراحی (Surgical Mask)
ماسک های جراحی یکبار مصرف هستند که معمولاً توسط متخصصین پزشکی به عنوان تجهیزات محافظت شخصی (PPE) در حین جراحی ها یا سایر اقدامات استفاده می شوند. آنها اغلب از کاغذ، پنبه یا مواد دیگر از قبیل پلی پروپیلن ساخته می شود. ماسک های جراحی برای محافظت در برابر قطرات تنفسی بزرگ طراحی شده اند ولی از قطرات کوچکتر محافظت نمی کنند. یک ماسک جراحی با کیفیت معمولا حداقل از سه لایه ساخته می شود تا در برابر خون، ترشحات و ۹۵% باکتری‌ها نفوذناپذیر باشند.
 

ماسک N95
این ماسک یک ابزار محافظ تنفسی است که کاملا به صورت می‌‌چسبند و ضمن تصفیه هوای تنفس‌شده، با حفاظت دوطرفه، در برابر خون، ترشحات و ذرات غیرروغنی، مقاوم هستند. قابلیت فیلتراسیون ماسک های N95  بیشتر از ماسک های جراحی می باشد. با این شرایط حتی یک ماسک N95 نیز نمی تواند بطور کامل خطر بیماری یا مرگ را از بین ببرد. توجه داشته باشید که استفاده ۴ ساعت مداوم از ماسک N۹۵  می‎تواند سبب بروز مشکلات جدی ریوی گردد.

در انتخاب ماسک جراحی یا تنفسی به چه فاکتورهایی دقت کنیم؟

در هنگام انتخاب ماسک باید چندین فاکتور را در نظر گرفت که از جمله از آن ها به عبارت زیر است:

کاربرد: با توجه به شغل و حرفه خود، زمینه کاربرد و حضور یا عدم حضور بیماری های مسری، بیماران و مراقبان از نوع مناسب ماسک با کلاس محافطت مناسب، استفاده می کنند.

نوع ماسک: دو نوع اصلی ماسک از جمله، ماسک های "جراحی" و " رسپیراتور" ها هستند که این ماسک ها عملکرد، استاندارد و اهداف مختلفی دارند. نکته مهمی که باید به آن دقت شود، این است که ماسک های جراحی فقط در مقابل عوامل عفونی که از طریق "قطرات" می توانند منتقل شوند محافظت می کنند، ولی ماسک های حفاطتی (رسپیراتور ها) در برابر دم و بازدم عوامل عفونی که می توانند از طریق "هوا" منتقل شوند محافظت می کنند.

سطح حفاظت مناسب: هر یک از این نوع ماسک ها در کشورهای مختلف تحت استانداردها و مقررات مختلفی قرار دارند که بر اساس این استانداردها، کلاسهای مختلفی برای تعیین میزان حافظت وجود دارد.

یکبار مصرف یا قابل استفاده مجدد: ماسک های جراحی فقط به صورت یکبار مصرف بایستی استفاده شوند ولی رسپیراتور ها را می توانند مجدد استفاده کرد. همچنین امکان تعویض فیلتر در رسپیراتورها وجود دارد.

عمر مفید: عمر مفید یک ماسک با توجه به کاربردش تعیین می شود. می تواند بین 8-3 ساعت باشد.

تنفس آسان  و راحتی: به افراد توصیه می شود هر زمان به بیرون میروند ویا با افراد بیمار سر وکار دارند از ماسک صورت استفاده کنند. بنابراین انتخاب ماسک مناسب بسیار مهم است. ماسک در حین راحت بودن باید باعث ایجاد مشکل در تنفس نشود.

علت انتخاب ماسک جراحی

ماسک جراحی یک وسیله پزشکی یکبار مصرف است و در برابر انتقال عوامل عفونی توسط "قطرات" محافظت می کند ولی در برابر عوامل عفونی "موجود در هوا" محافظت نمی کند. بنابراین دربرابر ویروس تاثیر خیلی کمی دارد.
 کاربرد ماسک جراحی:

• از انتشار قطرات بزاق و ترشحات از دستگاه تنفسی بیمار در زمان بازدم جلوگیری می کند. به همین دلیل استفاده از ماسک جراحی توسط مراقب، از بیمار و محیط (هوا، سطوح، تجهیزات، محل جراحی) محافظت می شود. اگر توسط فردی با بیماری واگیردار پوشیده شود، مانع آلوده کردن محیط و فضای اطراف بیمار می شود.

•   از فرد در برابر انتقال عفونت توسط "قطرات" محافظت می کند. در این حالت، ماسک جراحی بایستی لایه ضد آب نیز داشته باشد. همچنین می تواند برای محافظت از چشم، مجهز به لبه طلقی باشد.
• ماسک های "جراحی"  در جراحی، دندانپزشکی، سایر فرایندهای پزشکی و در موارد ایزوله  قابل استفاده هستند.

علت انتخاب ماسک رسپیراتور

رسپیراتور نوعی وسیله حفاظت شخصی است که مانع از دم وبازدم ذرات معلق در هوا (گرد و خاک، دود، غبار) و همچنین بخارات یا گازهایی (ضد عفونی کننده ها، گازهای بیهوشی) می شود که برای سلامتی خطر دارند. همچنین باعث محافظت فرد در برابر عوامل عفونی موجود در هوا از جمله آلودگی به ویروس هایی مانند کووید، سارس، آنفولانزا و غیره می شود.
رسپیراتورهای فیلتردار شامل یک قطعه پوشاننده صورت و یک قطعه فیلترینگ است که گاهی اوقات قسمت فیلتر با قسمت صورت یکپارچه است. بسته به نوع فیلتر، کارایی و میزان تاثیر آن نیز متفاوت است.
این ماسک ها در بعضی مدل ها فقط دارای یک دریچه بازدم برای راحتی بیشتر کاربر دارند که این دریچه از بخار گرفتن عینک جلوگیری می کند و باعث راحتتر نفس کشیدن کاربر می شود و همچنین در برابر تنفس "قطرات" عوامل عفونی محافظت می کنند.

هر کدام از ماسک ها در برابر چه بیمارهایی محافظت می کنند؟

مراقبین باید برای محافظ از خود در برابر بیماران مبتلا به بیماری های واگیر دار یا ویروس های خطرناک یک نوع ماسک مناسب با درجه حافظتی مناسب مجهز باشند.
سل:
بیمار: باید از ماسک جراحی استفاده کند تا از آلوده کردن محیط اطراف از طریق انتشار قطرات بزاق و ترشحات از دستگاه تنفسی هنگام بازدم ، جلوگیری شود.

مراقبین و ملاقات کنندگان: در شرایط پرخطر استفاده از یک ماسک حافظتی با حداقل کلاس FFP1 یا FFP2 ضروری است.

ویروس کرونا ، سارس، H1N1:
بیمار: بایستی به محض مشكوك شدن به بیماری ، از ماسک جراحی استفاده کند.

مراقبین: برای فیلترینگ حداکثری ذرات و آئروسل های هوا در زمان مراقبت از بیمار آلوده یا مشکوک، پوشیدن ماسک حافظتی با حداقل کلاس FFP2 یا FFP3  ضروری است.

آیا باید از ماسک یکبار مصرف یا قابل استفاده مجدد استفاده کرد؟
ماسک جراحی یکبار مصرف است و باید پس از استفاده به روش مناسب دفع شود. رسپیراتورها را می توانند  به صورت یکبار مصرف یا مجدد استفاده کرد که در حالت دوم بایستی فیلتر بعد از پر شدن تعویض شود.
به منظور کنترل عفونت، عمر مفید و موثر  ماسک های جراحی و رسپیراتورها توسط تولید کننده مشخص می شود و با توجه به کاربرد آنها، می تواند از سه تا هشت ساعت متغیر باشد .