هیپنوتیزم چیست؟

تصور عمومی همه ما از هیپنوتیزم، حرکت یک ساعت کوچک جیبی و چشمان مبهوت فردی است که به دنبال ساعت این طرف و آن طرف می رود و پاسخ های عجیب و غریب به زبان می آورد!

اما هیپنوتیزم چیست؟ هنوز کسی نمی تواند به صورت واضح و کامل به این سوال پاسخ دهد؛ در توضیح اینکه در طول این فرآیند، چه اتفاقاتی در مغز می افتد، نظریات و توضیحات چندجانبه و فراوانی مطرح شده است. اما در رایج ترین و عمده ترین تعریفی که ارائه شده، هیپنوتیزم یک حالت روحی خاص، شبیه خواب آلودگی است که طی آن هوشیاری و آگاهی هیپنوتیزم شونده فوق العاده افزایش می یابد. این آگاهی معمولاً بر روی مطالبی تمرکز می کند که توسط هیپنوتیزور به او ارائه می شود.

 ویژگی عمده این وضعیت، کاهش پاسخ‌دهی فرد به محرک‌های بیرونی و افزایش تلقین‌پذیری اوست. علت تلقین پذیری بیش از حد فرد در این حالت به این دلیل است که محرک‌های پیرامونی کمترین تاثیر را روی او دارند و سطح تمرکز نیز بسیار بالا می‌رود. توضیح اینکه مغز انسان چگونه به این وضعیت خاص واکنش نشان می دهد، ساده است! هنگامی که نوعی ارتباط قوی و کامل میان ذهن و جسم برقرار می شود و وقتی به فرد کمک می شود که آنچه در ذهنش رخ می دهد را از آن خارج کند، می توان به او کمک کرد که کارهایی خاص را انجام دهد.

به طور کلی هیپنوتیزم چند مرحله دارد:

۱- پذیرش   ۲- تمرکز   ۳- تلقین   ۴- انجام فرآیند   ۵- بازگشت

شاید در کاربردهای عادی هیپنوتیزم، فرد به انجام عملی که دوست ندارد مجبور شود، اما کاربرد آن در پزشکی و جنبه های درمانی، بسیار متفاوت است. هیپنوتیزم های بالینی، صرفاً باعث می شوند که بیمار از ذهن برای کمک به خود استفاده کند و برای این کار از روش های صحیحی بهره گیرد. اما همه افراد توانایی استفاده از هیپنوتیزم را ندارند بلکه فقط بعضی از آنها ظرفیت دریافت چنین فرایند پیچیده ای را دارند. گفته شده درصد کمی از افراد را نمی توان و عده‌ای را نیز به راحتی می‌توان هیپنوتیزم کرد ولی اکثریت مردم در طیف وسط قرار دارند و این سطح تلقین‌پذیری افراد است که شدت و ضعف این موضوع  را مشخص می کند. در واقع هیپنوتیزم به این افراد کمک می کند که بتوانند نیازهای خود را دقیق تر و واقعی تر تشخیص دهند.

کاربردهای درمانی هیپنوتیزم:

ورود هیپنوتیزم به حوزه های درمانی و پزشکی، مدتی است که مورد توجه قرار گرفته است. امروزه از این خواب القایی به منظور رفع ناهنجاری هایی مثل تغییرعادات غلطی چون پرخوری و استعمال دخانیات، ترسهای افراطی، کاهش استرس و ترس، درمان آسم، التیام بیماریهای پوستی، درمان سردردهای میگرن، کاهش عوارض شیمی درمانی، کنترل خونریزی در جراحی ها و اعمال دندانپزشکی و ... استفاده می شود.

حال، چه چیز بهتر از این است که در مطب دندانپزشکی شما، راهی برای افزایش رضایت بیمار و ایجاد یک جو عالی برای او و سایر پرسنل ایجاد شود و این موضوع بدون هزینه های گزاف و صرف زمان و تلاش فراوان بدست آید؟

کشف روشی که مغز بتواند با کلماتی که شما به کار می برید، تحت تأثیر مستقیم و قطعی قرار گیرد، واقعاً تفاوت و تحول بزرگی محسوب می شود. هنوز روشی مثل هیپنوتیزم، به طور علمی مورد پذیرش پژوهشگران و دانشمندان نیست و آنها در قبول و توصیه آن تردید دارند، اما در دوره ای هستیم که همه چیز به سرعت تغییر می کند! اولین و مهم ترین نکته این است که به هیپنوتیزم به چشم جادو یا عملی که صرفاً جنبه سرگرمی دارد، نگاه نکنیم. بعد از آن باید دانست که این روش فقط برای بعضی از افراد کاربرد دارد (فاکتوری که تلقین پذیری هیپنوتیزم نام دارد، در افراد مختلف متفاوت است و به ویژگی های شخصیتی و توانایی های فردی او بستگی دارد). همچنین نمی توان کسی را مجبور به انجام این کار نمود. اما به طور کلی، هیپنوتیزم، در صورت تمایل فرد و دارا بودن شرایط مناسب، می تواند برای کاهش اضطراب مفید واقع شود. در مطالعه ای که روی افراد مبتلا به فوبیای دندانپزشکی انجام گرفت، مشخص شد که هیپنوتیزم واقعاً می تواند تغییرات مثبتی را در مغز ایجاد نماید و فعالیت قسمت هایی از آن را که مسوول پاسخ های ترس است، کاهش دهد. بعلاوه، در تحلیل هایی که به منظور بررسی تأثیر هیپنوتیزم بر استرس انجام شد، نقش موثر آن بر طیف وسیعی از مشکلات از جمله درد، ترس و اضطراب، به اثبات رسیده است. همچنین گزارش ها حاکی از آن است که هیپنوتیزم می تواند به ترک عادات بدی مانند ناخن جویدن کمک کند.

دندانپزشکان چگونه باید از هیپنوتیزم استفاده کنند؟

اما صرف نظر از مباحث تئوریک و آزمایشی، آیا واقعاً این روش می تواند در مکانی مثل مراکز دندانپزشکی موثر واقع شود؟ آیا امکان پیاده سازی آن وجود دارد؟

در میان همه کسانی که به مطب دندانپزشکی مراجعه می کنند، وجود نوعی ترس و اضطراب درونی غیرقابل انکار است! آنها در حالت عادی نیستند، مغزشان یک چیز می گوید و عمل چیز دیگری است! در این شرایط، مغز بیمار با بخش احساسی خود واکنش نشان می دهد، بنابراین لازم است که متخصص بالینی، بتواند پاسخ مناسب این وضعیت را انتخاب کند. باید دانست که هیچ معیار ثابت و مشخصی در این زمینه وجود ندارد، چرا که واکنش های افراد بسیار باهم متفاوت است. برای بیماران دیداری ممکن است شنیدن جملاتی در وصف زیبایی کراون ها جذاب باشد و برای بیماران کینستتیک، مزایایی که نرمی و صافی کراون برایشان ایجاد می کند. هیپنوتیزم در واقع درک ارتباط میان ذهن و بدن است. درک بیمار برای کشف لایه های زیرین مغز، لازمه یک هیپنوتیزم موثر است و اطلاعات بدست آمده از همین درک، می تواند به خود بیمار کمک کند.

فواید هیپنوتیزم برای بیماران

هیپنوتیزم برای بیشتر بیماران، در صورت آگاهی از زبان، روش ها و مزایای آن، مورد استقبال واقع خواهد شد. برخلاف تصور عموم، هیپنوتیزم به معنای خارج کردن مغز از کنترل فرد نیست، بلکه برعکس، اجازه می دهد فرد کنترل بیشتر و آگاهانه تری روی ذهن و بدن خود داشته باشد.

فواید هیپنوتیزم برای دندانپزشکان

مسلماً استقبال بیماران از یک روش کمک کننده، می تواند برای دندانپزشک خوشایند باشد. رضایت بیمار، به معنای توسعه کسب و کار درمانی شماست. یادگیری زبان هیپنوتیزم، روند کاری شما را متفاوت از سایرین می کند و در عمل نیز، می تواند با کاهش واقعی درد بیمار، کاهش نیاز به داروهای بی حسی و همچنین تاثیر روی استرس و اضطراب مراجعین، عملکرد کاری شما را بهبود بخشد.

در پایان باید خاطرنشان کرد که هیپنوتیزم، یک روش درمانی موثر و شاخه ای از علم روانشناسی است که به دلیل عدم دخالت هیچ گونه داروی شیمیایی و بدون هر عوارضی می تواند سلامت بیمار را تضمین نموده و به درمان بسیاری از بیماری های روانی و اختلالات هیجانی و عاطفی وی بپردازد. افزایش آگاهی مردم با روش ها و تاثیرات هیپنوتیزم، می تواند مزایای کاربردی آن را گسترش دهد و استفاده های مفیدی را به بیماران مراجعه کننده به مراکز دندانپزشکی تقدیم نماید.

تهیه کننده: واحد تحریریه دندال