درد و اضطراب، از عوارض نامطلوب بسیاری از فرآیندهای درمانی دندانپزشکی است و می تواند بر تمایل بیمار به درمان تأثیر بگذارد. هرچند مداخلات پزشکی (مثلا استفاده از داروهای ضد درد) برای کاهش این عوارض در طول درمان به کار گرفته می ­شوند، اما خود آنها نیز بیمار را در معرض مشکلات آتی قرار می ­دهد. بنابراین، یک راه حل ساده و غیر تهاجمی می­تواند بسیار مفید واقع شود؛ «پرت کردن حواس بیمار».

امروزه استفاده از واقعیت مجازی (VR) به عنوان یک ابزار پرت کننده حواس، در زمینه های پزشکی و دندانپزشکی توجه زیادی را به خود جلب کرده است. تحقیقات نشان می­دهد که حواس پرتی توسط روش های واقعیت مجازی، به بیماران در مقابله با درد و سایر آزاردهنده های عصبی کمک می کند و اغلب با نتایج مطلوبی همراه است. همچنین ممکن است اثرات پایداری را از لحاظ ثبت خاطرات مثبت درمان ایجاد نماید، که این خود، منجر به تمایل بیشتر برای بازگشت به درمان می شود. بیماران مضطرب، اشتیاق بسیار کمتری برای قرار ملاقات با دندانپزشک دارند و در صورت حضور در مطب، درمان های طولانی تر  و ناموفق تری اتفاق خواهد افتاد.

اخیراً محققان مشغول بررسی کاربردهای این تکنولوژی روی پروسه های گسترده تر دندانپزشکی هستند. پروسه هایی فراتر از کشیدن و پر کردن.

وضعیت زیر را در نظر بگیرید:

بیمار در خانه خود به مطب وارد شده و با محیطی که قرار است تحت درمان قرار گیرد آشنا می شود. همین موضوع می تواند کمک زیادی به کاهش استرس و اضطراب وی در هنگام درمان نماید. حتی با روند کار و اتفاقی که دندانپزشکش رقم می زند کاملاً آشنایی دارد و همه چیز قرار است خوب پیش رود. بنابراین بدون نیاز به معرفی بیشتر، روی یونیت می نشیند و با آرامش کامل، تحت عملیات مختلف درمان قرار می گیرد، تنش و عارضه های منفی بشدت کاهش می یابد و توفیق درمان و رضایت بیمار، بدست می آید. این یک تجربه عالی برای بیمار و همچنین دندانپزشک است.

سناریوی بالا، یک فرضیه اتوپیایی نیست، بلکه هم اکنون در حال وقوع است و مزایای گفته شده، تنها بخش کوچکی از فواید بی نهایت واقعیت مجازی می باشد.

VR فرآیندی است که بیننده را در یک محیط مجازی غرق می نماید. او با چرخش به سمت چپ، راست، بالا و پایین یک محیط واقعی یا مصنوعی را پیش روی خود می بیند. می تواند در دریای کارائیب، خود را در محاصره مرجان ها ببیند یا در جنگل های آمازون، بالا و پایین پریدن میمون ها را تماشا کند! همه اینها با یک هدست سبک و راحت، امکانپذیر می شود.

با کمک سنسورهای ژیروسکوپی و تجهیزات هوشمند، تصاویر هماهنگ با حرکات سر بیننده طراحی می شود. کافی است سر خود را بالا ببرید و آسمان را ببینید! این تکنیک توسط شات های 360 درجه حاصل از دوربین های تخصصی و نرم افزارهای ویرایش کننده محقق می شود و نتیجه، در عین سادگی بسیار شگفت انگیز است.

امروزه تنها بخش کوچکی از کاربردهای بی نهایت این تکنولوژی به منصه ظهور رسیده و عرصه های پزشکی و دندانپزشکی نیز، از این فناوری بی بهره نمانده اند. این فناوری به بیمار اجازه می دهد قبل از ملاقات پزشک، اتاق ها و بخش های مختلف مطب را ببیند، حتی روی یونیت بنشیند و همچنین از تمیز بودن وسایل و اتاق های استریلیزاسیون اطمینان حاصل نماید! یکی از اهداف، ترتیب دادن یک ویزیت مجازی است که بیمار بتواند یک کلینیک باکیفیت و مطمئن را آگاهانه انتخاب کند. اما هدف اصلی، آرام کردن بیمار در طول پروسه درمان است و این آرامش، نتیجه ای موفق تر و رضایت بخش تر برای دندانپزشک نیز فراهم می نماید. یکی دیگر از مزایای کاربرد واقعیت مجازی در دندانپزشکی، فراهم کردن زمینه های رعایت دستورالعمل هاست. توصیه های بعد از درمان و نکاتی که لازم است بیمار رعایت نماید، در مطب گفته می شود اما ممکن است پس از ترک مطب، به فراموشی سپرده شوند. دستورالعمل های شفاهی و حتی جزوه های کتبی، تأثیر بمراتب کمتری از روش های جذاب VR خواهند داشت. یک ویدئوی VR، می تواند حتی در خانه برای بیمار پخش شود ونکات مهم بهداشتی و مراقبتی را به او یادآوری نماید. ترکیب صدا، تصویر و جذابیت های خاص واقعیت مجازی، هر فردی را نسبت به مطالب توصیه شده راغب تر می کند.

واقعیت مجازی، فرآیندی رو به تکامل است. مزایای ذکر شده، در کنار قابلیت هایی همچون فراهم سازی امکان حضور در کنگره ها و همچنین نقش بسیار مفیدی که در امر آموزش می تواند ایفا نماید، آن را به یک موضوع قابل توجه تبدیل کرده است که فرصت های زیادی را در زمینه ارتقای سلامت جامعه ایجاد می کند.

تهیه کننده: واحد تحریریه دندال