هندپیس ها، یکی از پرکاربردترین اینسترومنت ها در دندانپزشکی هستند و در حیطه های مختلف و درمان های روتین و اختصاصی از جمله جراحی، کاشت ایمپلنت، تراش و برش، اندو، آماده سازی دندان، اجاسمنت کردن ترمیم و ... استفاده می گردند. به همین سبب تولیدکنندگان دائما در حال بهینه سازی و پیشرفت هندپیس ها می باشند.
هندپیس های دندانپزشکی براساس فاکتورهای متعددی از جمله شکل ظاهری، میزان سرعت، نوع انرژی مورد استفاده در آنها و یا نوع کاربرد به گروه های مختلفی دسته بندی شوند که در این مطلب به مقایسه و بررسی عملکرد هندپیس های پنوماتیک (Air-driven مثل توربین) و هندپیس های برقی (Electrical مثل آنگل) براساس نوع انرژی مورد استفاده در آنها پرداخته ایم.
هندپیس پنوماتیک؛ توربین Air-driven سرعت بالا با تورک پایین
این هندپیس های دقیق با استفاده از هوای فشره عمل کرده و برای حذف کارآمد بافت سخت بدون نیاز به اعمال فشار، گرما یا لرزش طراحی شده اند. آنها می توانند براساس طراحی، شکل و متریال بکار رفته شده در ساخت، متفاوت باشند و بطور کلی سرعتی مابین 250000 الی 400000 دور در دقیقه دارند. همچنین ویژگی هایی مانند نوع اتصال، اندازه هد، منبع نور، وزن هندپیس و صدای موتور بر اساس برند متفاوت است.
هندپیس الکتریکی؛ آنگل دارای سرعت پایین با تورک بالا
این هندپیس ها ابزاری قدرتمند می باشند که با استفاده از یک موتور برقی عمل کرده و موجب افزایش دقت و صرفه جویی در زمان می شوند. همچنین توانایی هندپیس برقی در حفظ یک تورک ثابت در تمام محدوده سرعت، صرف نظر از میزان فشار، نیاز دقت دندانپزشک به تورک را کاهش داده، که این امر کمک بزرگی به دندانپزشک، هنگام کار در فضاهای باریک یا زوایای سخت می باشد. هندپیس های برقی دارای حداکثر سرعت 40000 دور در دقیقه می باشند که البته با استفاده از چرخ دنده های افزاینده مثلا نسبت 1:5، سرعت آنها افزایش یافته و به حداکثر سرعت 200000 دور در دقیقه می رسند.
+ مزیت های هندپیس های الکتریکی نسبت به هندپیس های هوایی
- صدا: هندپیس های Air-driven نسبت به هندپیس های الکتریکی، صدا و نویز بیشتری تولید می کنند، به همین دلیل هندپیس های الکتریکی ترجیح داده می شوند. زیرا اگرچه برخی از دندانپزشکان از صدای ایجاد شده به عنوان راهنمایی برای کار خود استفاده می کنند اما این صدا می تواند موجب ترس و افزایش استرس در بیمار گردد.
- ثبات سرعت: در هندپیس های پنوماتیک، هنگام تماس فرز با بافت سخت و دندان، به دلیل ایجاد اصطکاک و مقاومت و تورک پایین در آنها، سرعت بطور قابل توجهی کاهش می یابد. اما در هندپیس های برقی به دلیل وجود تورک بالاتر، اصطکاک و مقاومت منجر به تغییر سرعت آن نمی باشد و سرعت آن در طی استفاده ثابت می باشد.
- قدرت برش: میزان گشتاور، میزان کارایی و قدرت برش هندپیس را مشخص می نماید. اگرچه توربین های هوا محور می توانند به دو برابر حداکثر سرعت یک هندپیس الکتریکی دست یابند، اما با شروع تماس و برش، حدود 40 درصد از سرعت کلی خود را از دست می دهند.
- قابلیت تنظیم گشتاور: در هنگام استفاده از هندپیس های برقی، میزان گشتاور موردنظر با توجه به نوع درمان و استفاده قابل تنظیم می باشد.
- قیمت: از آنجایی که هندپیس های برقی سیستم پیشرفته تری نسبت به همتایان خود دارند، دارای قیمت بالاتری نسبت به هندپیس های هوایی نیز هستند.
- کنترل عفونت و ایجاد آلودگی: از آنجایی که هندپیس های برقی افزاینده به هوا متکی نیستند، آئروسل کمتری نسبت به توربین های هوایی تولید می کنند که این امر در رعایت کنترل عفونت و کاهش آلودگی نقش بسزایی دارد.
- تمرکز و Concentricity: هندپیس های الکتریکی در مقایسه با هندپیس های هوایی دارای تمرکز بیشتری هستند و فرز می تواند حول محور خود بچرخد و در نتیجه احتمال لغزش و تاب خوردن فرز کاهش می یابد و لبه های برش صاف تر می باشد.
- البته هندپیس های برقی نیز دارای معایبی هستند:
1. ایجاد گرمای بیش از حد است که نه تنها می تواند به هندپیس آسیب برساند بلکه باعث آسیب به بیمار نیز می شود.
2. این نوع هندپیس بطور قابل توجهی سنگین تر از مدل های Air-driven است که این امر می تواند موجب خستگی دندانپزشک شود.
3. گاها به دلیل داشتن کانفیگریشن پیچیده تری که هندپیس های الکتریکی نسبت به دیگر هندپیس ها دارند، برخی از دندانپزشکان برای یادگیری استفاده صحیح از آن، به زمان نیاز دارند.
