تغییرات هورمونی میتوانند تأثیر قابلتوجهی بر سلامت دهان داشته باشند و هم بر زنان و هم بر مردان اثر بگذارند، اما به شیوههای متفاوت. زنان در طول زندگی با تغییرات هورمونی متعددی مواجه میشوند، از بلوغ تا یائسگی، که باعث میشود لثههای آنها به التهاب حساستر شوند. این تغییرات هورمونی، جریان خون به لثهها را افزایش میدهد و آنها را مستعد بیماریهایی مانند جینجیویت میکند. از سوی دیگر، مردان تغییرات هورمونی کمتری را تجربه میکنند، اما کاهش تدریجی تستوسترون در سنین بالا میتواند سیستم ایمنی را ضعیف کرده و خطر بیماریهای لثه را افزایش دهد.
در دوران بلوغ، دختران ممکن است با مشکلات بیشتری برای حفظ بهداشت دهان و دندان مواجه شوند، بهویژه اگر درمانهای ارتودنسی داشته باشند. وجود بریسها یا الاینرها مراقبتهای دهانی را دشوارتر کرده و التهاب را تشدید میکند. در مردان، افزایش تستوسترون در دوران نوجوانی و کاهش تدریجی آن در سنین بالا نقش کلیدی در سلامت دهان آنها دارد. درحالیکه زنان با نوسانات ماهانه هورمونی و تأثیرات آن بر لثههایشان دستوپنجه نرم میکنند، مردان باید به اثرات طولانیمدت تستوسترون بر سیستم ایمنی و بافتهای دهانی توجه کنند.
بارداری برای زنان پیچیدگی بیشتری به همراه دارد. تغییرات هورمونی در این دوران میتواند منجر به تومورهای بارداری روی لثهها شود و خطر بیماریهای پریودنتال را افزایش دهد. در سالهای منتهی به یائسگی، کاهش استروژن و پروژسترون تولید بزاق را کاهش میدهد و باعث خشکی دهان میشود. این وضعیت خطر پوسیدگی و بیماریهای لثه را بیشتر میکند. یائسگی این مشکلات را تشدید میکند و بسیاری از زنان خشکی دهان شدید یا حتی احساس سوزش در دهان را تجربه میکنند.
داروها و درمانهای هورمونی نیز میتوانند بر سلامت دهان تأثیر بگذارند. قرصهای ضدبارداری و درمانهای جایگزین هورمونی تغییرات هورمونی طبیعی را تقلید کرده و میتوانند باعث التهاب لثه شوند. برخی داروها، مانند داروهای ضدافسردگی و آنتیهیستامینها، باعث خشکی دهان میشوند و مشکلات سلامت دهانی را افزایش میدهند. حتی برای مردان و زنانی که هورموندرمانی میکنند یا داروهای خاصی مصرف میکنند، آگاهی از این اثرات و مشورت با پزشکان اهمیت دارد.
در نهایت، بهترین راه برای مدیریت مشکلات سلامت دهان مرتبط با هورمونها، مراقبت فعال است. مراجعه منظم به دندانپزشک، رعایت بهداشت دهان و دندان، و انتخاب سبک زندگی سالم مانند عدم مصرف سیگار میتواند این خطرات را بهطور قابلتوجهی کاهش دهد. هم زنان و هم مردان باید بدانند که تغییرات هورمونی چگونه بر سلامت دهان آنها تأثیر میگذارد و برای حفظ سلامت لثهها و دندانهای خود اقدامات لازم را انجام دهند.