دندانپزشکی، یکی از مشاغلی است که به دلیل ارتباط مستقیم با خون و بزاق، در معرض انواع آلودگی ها و میکروارگانیسم ها قرار دارد. انتقال این ذرات بیماری زا، هم برای دندانپزشک و هم برای بیمار، می تواند منجر به بروز بیماری های عفونی خطرآفرینی شود و "کنترل عفونت"، همان چیزی است که برای جلوگیری از این مشکلات به وجود آمده.

اما این پروسه ها، تنها زمانی موثر واقع می شوند که به طور صحیح مورد استفاده قرار گیرند.

به بیان دیگر، تجهیز مطب به دستگاه ها و امکانات کنترل عفوت یک سو، و نحوه به کار بردن این امکانات، سوی دیگر ماجراست! متأسفانه آمارها حاکی از این واقعیت ناخوشایند می باشد که در اکثر مواقع، آنطور که باید و شاید شاهد استفاده صحیح از تجهیزات مربوط به حوزه عفونت نیستیم و این موضوع، هزینه ها و تبعات سنگینی را به بار می آورد. اما، چه باید کرد؟ نحوه کاربرد درست و اصولی، کدام است؟؟

در ادامه به سه نوع از وسایل کنترل کننده عفونت اشاره خواهد شد و نکته هایی در راستای کمک به بهبود عملکرد این تجهیزات ذکر می شود ...

استریل کننده ها

اگر بگوییم استریل کننده ها، قلب تمامی روش های کنترل عفونت هستند، بیراه نگفته ایم! اما چه اندازه قدر این نجات دهنده ها را می دانیم؟؟؟! فقط کمی! چرا؟ به دلیل استفاده نادرست!

فراموش نکنید که وقتی یک استریل کننده خراب شود، مشکلات زیادی به بار خواهد آمد؛ به تعویق افتادن پروسه‌ی استیریلیزاسیون تا زمانی که تعمیر دستگاه به پایان برسد و یا در بهترین حالت دستگاه دیگری جایگزین شود، فقط بخشی از مشکل به حساب می آید. به دلیل تنوع بالای این وسایل در بازار، لازم است که دندانپزشکان و متخصصان با برندهای مختلف آشنایی مختصری داشته و از راهنمای عملیاتیِ هریک، آگاه باشند.

از سویی دیگر، عملکرد همه‌ی استریل کننده‌ها مشابه یکدیگر نیست. بنابراین پس از اینکه تحقیقات لازم را برای خرید یکی از آنها به عمل آوردید، شیوه‌ی کار را مطابق دستورالعمل کارخانه سازنده به خوبی بیاموزید.

درست مانند یک ماشین ظرفشویی خانگی! که دارای چندین چرخه عملیاتی است و کاربر با توجه به نیاز خود، از این چرخه ها استفاده می کند.

یکی از اشتباهات رایج در هنگام کار با استریلیزاسیون ها، گنجاندن بیش از ظرفیت ابزار در آن است. هر دستگاه، میزان ظرفیت مشخصی دارد که از سوی سازنده تعیین شده است. اما فراموش نکنید که همیشه یک قدم از این دستورالعمل عقب تر باشید! مثلاً اگر ظرفیت دستگاه 72 بسته است، با قرار دادن میزانی کمتر از این، عمر دستگاهتان را بیشتر کرده اید.

استفاده از آب مقطر برای اکثر استریل کننده‌های بر پایه بخار، توصیه می شود؛ چرا که آب شیر می‌تواند منجر به ایجاد رسوب و خوردگی لوله‌ها شود. به کار بردن سفیدکننده ها و یا سایر مواد ساینده از قبیل سیم ظرفشویی و برس‌های زبر در اتاقک اتوکلاو ممنوع است. همچنین ممکن است در یک دستگاه استریل کننده، فیلتر‌هایی وجود داشته باشدکه باید به طور مرتب تمیز شوند.

نکته بعدی، توجه به تعمیرات و نگهداری از وسایل استریل کننده است. حتماً موعدهای مشخصی را به این موضوع اختصاص دهید تا قبل از اینکه هزینه سنگینی روی دوشتان قرار گیرد، بررسی و حل و فصل گردد.

تعمیر و نگهداری وسایل می‌تواند روزانه، هفتگی و ماهانه انجام شود. این کار باید مطابق دستورالعمل کارخانه‌ی سازنده انجام گیرد.

بهتر است مسئولیت انجام تعمیرات را به عهده‌ی افرادی بگذارید که با نحوه‌ی کار دستگاه آشنا بوده و برای انجام این کار قابل اطمینان هستند. برای هر قسمت از تجهیزات و افراد مسئول، بایگانی تهیه کنید که به طور دقیق در جریان امور باشید.

تمیزکننده‌های اولتراسونیک

تمیزکننده‌های اولتراسونیک با پارامتر‌های عملیاتی منحصر به فردی به بازار آمدند و به همین دلیل، چالش های مخصوص به خود را دارند! نگهداری این دستگاه ها با تعویض روزانه‌ی محلولشان و نیز تست دستگاه جهت کارکرد مناسب انجام می‌شود. این وسایل هم مانند سایر موارد، گاهی مورد غفلت واقع شده و به دلیل استفاده و نگهداری غیر اصولی، کاربر را با دردسر مواجه می سازد.

زمانی که محلول جدید به داخل دستگاه ریخته می‌شود، قبل از استفاده، لازم است گاززدایی شود. زیرا ترکیب محلول جدید با آب، کارآیی دستگاه را کاهش می دهد. بنابراین لازم است که حداقل یکبار در روز، محلول دستگاه تعویض شود. (بسته به میزان کارکرد در روز)

جمع‌آوری کننده آب

آیا از سلامت و وضعیت آبی که از لوله ها وارد دهان بیمار می شود اطمینان دارید؟ این آب به داخل سیستم جمع آوری کننده می‌رود و مانند سایر تجهیزات مشابه، توجه به دستورالعمل شرکت سازنده در اولویت است.

لوله‌های موجود در پمپ وکیوم را، روزانه با استفاده از محلول تمیزکننده‌ی توصیه شده از طرف شرکت سازنده تمیز کنید.

قسمت دیگر موجود در این دستگاه، جمع کننده‌ی آمالگام است که همه‌ی دندانپزشکان موظف به نصب آن تا تاریخ ۱۴ جولای ۲۰۲۰ هستند. این قسمت نیز نیازمند نگهداری ویژه می‌باشد؛ چرا که در صورت عدم نگهداری و مراقبت، آمالگام نیز همراه آب خارج می شود و عملاً کارایی آن به صفر می رسد.

تهیه شده توسط واحد آموزش دندال