- دستکش لاتکس

لاتکس از مایع شیری رنگی که از درختی به نام Hevea Brasiliensis گرفته می شود، ساخته می شود.  این دستکش ها در ابتدا در سال ۱۸۸۹ میلادی مورد استفاده قرار گرفتند. در طول این مدت صنعت بهداشت و درمان شروع به استفاده از دستکش جراحی نمود. به منظور راحت دست کردن این دستکش ها  روش های متفاوتی مانند خیس کردن و یا استفاده از پودرهای گرد مختلف بکار گرفته شد. این پودرها شامل کربنات کلسیم، پودر تالک، تنوعی از محصولات نشاسته، و ترکیبی از تالک، هاگ و پودر لیکاپدیم (Lycopodium) است. لیکاپدیم ماده ای بود که به عنوان اولین روان کننده برای دستکش های لاتکس پزشکی استفاده شد. این ماده تقریباً به مدت چهار دهه مورد استفاده قرار گرفت، قبل از آن مشخص شده بود که این ماده اثرات مضری برای کاربر دارد؛ لذا استفاده از این ماده کاهش و سپس متوقف شد. در عوض، تولیدکنندگان دستکش از پودر تالکم، که یک روان کننده غیرقابل جاذب بود، استفاده نمودند. در دهه ی ۴۰ میلادی دریافتند که این پودر نیز دارای عوارضی است. عوارض آن شامل چسبندگی و گرانولوما بودند. گرانولوما نوعی التهاب است که در بسیاری از بیماری ها به دنبال تحریک مزمن سیستم ایمنی یافت می شود.

در سال ۱۹۷۴ میلادی نوعی پودر مبتنی بر آرد ذرت در صنعت بهداشت برای استفاده در این نوع دستکش ها بکار گرفته شد. این پودر غیرقابل تحریک و غیرقابل جذب بود. در اوایل دهه ۷۰ میلادی، استفاده از این پودر در دستکش های لاتکس پزشکی آغاز شد. بنابراین این دستکش ها در دو نوع پودری و غیرپودری دسته بندی شدند.

کاربرد:

معمولاً این دستکش ها برای محیط های آشپزی، آزمایشگاهی و معایناتی که نیاز به انجام کار دقیق با دست است، مناسب می باشد. دستکش های لاتکس می توانند منجر به واکنش های آلرژیک برای برخی از کاربران شود، اما با این وجود بسیار پرمصرف می باشند چرا که  به دلیل انعطاف پذیری و استحکام این دستکش ها، دست کاربر به راحتی داخل دستکش می شود و به وی اجازه می دهد همه چیز را به راحتی لمس نماید که باعث بهبود عملکرد متخصصان و جراحان پزشکی می شود. دستکش های مورد استفاده در جراحی اساساً از لاتکس طبیعی یا مصنوعی ساخته می شوند. استفاده از دستکش های لاتکس پزشکی قدمتی صد ساله دارد. دلایل بسیاری برای استفاده از این دستکش ها در معاینات و جراحی ها وجود دارد.

مشکل:

خفیف ترین حساسیتی که ممکن است دستکش های لاتکس برای دستان شما ایجاد کند، به صورت خشکی، خارش، سوزش، پوسته ریزی و قرمزی پوست است که در اثر استفاده مداوم از لاتکس دیده می شود. ممکن است پس از چند هفته استفاده، این حساسیت ها به صورت شدیدتری بروز پیدا کنند.  نادرترین و شدیدترین نوع حساسیت، حساسیت تماسی فوری است که بعد از تماس علائم حساسیت به صورت آبریزش بینی، قرمزی چشم، گرفتگی عضلانی، کهیر و خارش شدید نمایان می شود.

- دستکش وینیل

وینیل از یک ماده ی مصنوعی به نام پلی وینیل کلرات ساخته شده است. که همین ویژگی سبب شده، استفاده از آن نسبت به دستکش های حساسیت زای لاتکس، مقرون به صرفه باشد. در ترکیبات دستکش های وینیل از موادی استفاده شده است (Plasticizers)، که قابلیت کشسانی این دستکش را نسبت به انواع دیگر دستکش ها بیشتر کرده است. وینیل، دستکشی چند منظوره برای استفاده های عمومی و فعالیت هایی  که نیاز به دقت لمسی در کار وجود ندارد، می باشد. این دستکش ها مانند دستکش های لاتکس نبوده و کاملاً به دست نمی چسبند. در واقع دستکش های وینیل نوع ضخیم تر و گشادتر از دستکش های لاتکس می باشند و همچنین در برابر اسیدها، قلیاها و الکل ها مقاومت خوبی دارند.

کاربرد:

این دستکش ها معمولاً در تمیز کاری، نقاشی، مونتاژ کاری، محیط های آزمایشگاهی و آشپزی استفاده می شود.

همچنین پیشنهاد می شود در هنگام انجام قالبگیری های دندانپزشکی نیز از دستکش های وینیل استفاده شود، زیرا سولفور موجود در دستکش های لاتکس می تواند مانع سفت شدن ماده قالبگیری گردد. 

- دستکش نیتریل

در اواسط دهه ۱۹۹۰ دستکش های نیتریل از اکریل و نیتریل و بوتادین مونومر (پلیمر سه گانه مصنوعی که از طریق لاستیک یکبار ولکانیزه شده (فرآیند پخت لاستیک) بدست می آید) تولید شد و دیده شد مقاومت شیمیایی بیشتری نسبت به دستکش های لاتکس دارند و برای کسانی که به لاتکس آلرژی داشتند، گزینه مناسبی بود. دستکش های نیتریل از یک ترکیب ضدآلرژی ساخته شده است که از لاتکس انعطاف پذیرتر و مقاوم تر در برابر پارگی و کار با مواد شیمیایی است. این دستکش ها عمر مفیدتری نسبت به انواع دیگر دستکش ها دارند و راحتی و نرم بودن نیتریل و همچنین الگوی چسبناک آنها نسبت به دستکش های وینیل، به راحتی و چابکی دست کمک بسیار می کند.

کاربرد:

دستکش نیتریل در محیط های آزمایشگاهی، شیمیایی و یا آشپزی مورد استفاده قرار می گیرد. امروزه اکثر آزمایشگاه ها به منظور کاهش وقوع حساسیت به لاتکس در کارگران، دستکش نیتریل را جایگزین دستکش لاتکس می کنند. دستکش های نیتریل (high nitril) آزمایشگاهی با درجه بالای مهارت و چابکی، به منظور کاهش دادن ریسک حوادث و جراحات می باشد.

جمع بندی

دستکش وینیل از مواد مصنوعی متشکل است از کلرید پلی وینیل و روان کننده هایی که از مواد نرم ساخته شده اند. این دستکش ها آلرژی زا نبوده و جایگزین مناسبی برای دستکش های لاتکس آلرژی زا می باشند. دستکش های وینیل، دستکش هایی چند منظوره برای استفاده های عمومی و فعالیت هایی  که نیاز به دقت لمسی در کار وجود ندارد، می باشند. این دستکش ها مانند دستکش های لاتکس نبوده و کاملاً به دست نمی چسبند. در واقع دستکش های وینیل نوعاً ضخیم تر و گشادتر از دستکش های لاتکس و نیتریل می باشند. از این دستکش ها معمولاً در تمیز کاری، نقاشی، مونتاژ کاری، محیط های آزمایشگاهی و آشپزی استفاده می شود.

دستکش های نیتریل نسبت به لاتکس و وینیل، مقاوم تر بوده و استحکام بیشتری نسبت به سوراخ شدن و پارگی دارد. در مقایسه با وینیل، نیتریل ها قابلیت کشسانی بیشتر داشته و ضخیم تر است. با این وجود قدرت الاستیکه لاتکس طبیعی بهتر از هر دو نوع است. از سویی در ساخت دستکش های وینیل و لاتکس، از ترکیبات پروتئینی استفاده شده که این امر در ترکیبات ساخت نیتریل بکار برده نشده است. درنتیجه احتمال واکنش های پوستی به نسبت زیادی کاهش می دهد.

حال اگر بخواهید یک انتخاب دقیق بین دستکش های نیتریل و وینیل و لاتکس داشته باشید، از بین انواع دستکش ها، دستکش های نیتریل می تواند بهترین گزینه باشد. این دستکش همانند دستکش وینیل جایگزین مناسبی برای افراد دارای حساسیت به دستکش لاتکس است و از لاتکس مقاوم تر و از وینیل راحت تر و نرم تر است. طبق تحقیقات برانکارد دلایل بسیاری وجود دارد که نیتریل را بهترین دستکش از نظر درجه ی پزشکی معرفی کرده است که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

- تمام دستکش های نیتریل درجه پزشکی دارند و بدون لاتکس هستند و در نتیجه ضدحساسیت بوده و احتمال بروز واکنش های حساسیتی و ناراحتی های پوستی را کاهش می دهند.
- نسبت به دستکش های وینیل و لاتکس ضخامت بیشتری داشته که سبب شده مقاومت آنها بیشتر شود و بنابراین به آسانی سوراخ یا پاره نشود.
- همچنین سد محافظتی بسیار مقاومی می باشند و در برابر مواد شیمیایی مانند حلال های چربی و روغن ها مقاومت می کنند.
- دستکش های نیتریل نسبت به دو نوع دستکش دیگر قابلیت انعطاف پذیری بیشتری داشته و خاصیت کشسانی بیشتری نیز دارد.
- طراحی نرم و قابل انعطاف آنها، پوشش مناسبی را فراهم کرده است؛ همچنین الگوی چسبناک آنها به مهارت و چابکی دست کمک می کند.

تهیه شده توسط واحد آموزش دندال