دستگاه‌ لایت کیور باعث سخت و یا پلیمریزه شدن مواد دندانی مثل کامپوزیت ها، سیلانت ها و سمان ها در محیط دهان می شود. این دستگاه نور قابل مشاهده آبی رنگی تولید می کنند که مواد دندانی آن را جذب کرده و در نتیجه سخت می شوند.

اولین نکته: تمامی دستگاه های لایت کیور نور قابل مشاهده آبی تولید می‌کنند، نه اشعه فرابنفش، که در حالت عادی برای شما و بیمارتان سالم و بی ضرر است.

بدفهمی ها از آنجا شروع می شود که در دوره ای دستگاه های لایت کیور اشعه فرابنفش تولید می کردند. مخترع این سیستم با روش شیمیایی سخت شدن با نور قابل دیدن آشنا نبود بنابراین از روش فرابنفش استفاده کرد که به سرعت با نورآبی قابل دیدن جایگزین شد.

دومین نکته مربوط به گرمای ایجاد شده حین کار است که بواسطه پلیمریزاسیون مواد قابل پلیمریزه ایجاد می گردد. امروزه ما دو نوع متفاوت از لایت کیور‌ها را داریم؛ آنهایی که لامپ هالوژن دارند و آنهایی که دارای دیود‌های تابنده نور هستند. دستگاه های دیودی خود به خود گرمایی تولید نمی‌کنند؛ برخلاف انواع قدیمی تر (لامپ دار) که دارای فن خنک کننده بودند. انواع لامپ دار برخلاف نوع دیودی می‌توانند به شدت داغ شوند تا حدی که نمی توان به آن دست زد.   

اما مهم‌ترین نکته درباره گرمای تولید شده در حین تاباندن نور لایت کیور و سخت شدن مواد، اثر خود گرم شوندگی یا نشدگی دستگاه لایت نیست؛ بلکه گرمایی است که در نتیجه سخت شدن و پلیمریزه شدن مواد دندانی تولید می‌شود. نور می‌تواند در ایجاد گرما بر دندان تاثیر بگذارد. یک آزمایش ساده اینست که دستتان را نزدیک سر دستگاه لایت بگذارید و ببینید چقدر داغ می‌شود. اگرچه دوباره تاکید می‌کنم که گرمای ناشی از پلیمریزاسیون مواد گرمای اصلی است که اثر گرمایی اصلی را ایجاد می‌کند.

بعضی از دستگاه های لایت کیور پر قدرت امروزی می‌توانند در یک ثانیه ماده مورد تابش را سخت (کیور) کنند. این دستگاه ها قدرت تابش عظیمی معادل ۴۰۰۰ میلی وات بر سانتی‌متر مربع را در مقایسه با دستگاه های معمول با تابش ۶۰۰ تا ۱۲۰۰ میلی وات بر سانتی‌متر مربع که مواد را در ۲۰ ثانیه سخت می‌کنند دارا هستند. تفاوت مهم بین این دستگاه های پرقدرت و انواع معمول در اینست که در تابش دستگاه های پرقدرت مواد دندانی در آن واحد مجبور به سخت شدن می‌گردند و امکان آزاد کردن تدریجی گرما را هم ندارند. این میزان گرما حتی می تواند باعث سوختگی پوست و آسیب بافتی شود.

محققین نظریه های متفاوتی در چگونگی پاسخ مواد دندانی به این سخت شدن ناگهانی دارند که بسته به افزایش میزان اشعه به صورت پلکانی و یا میزان تنش (استرس) داخلی ماده دندانی هنگام سخت شدن متفاوت است. گرچه بعضی با این موضوع موافق نیستند ولی آنچه به نظر من مهم هست میزان گرمای آزاد شده در خود دندان و بافت های اطراف آنست که بیشترین اهمیت را دارد.

به یاد داشته باشید که موقع درمان‌های دندانپزشکی اغلب اوقات بیمار بی‌حس است و چیزی از این گرمای آزاد شده حس نمی‌کند ولی به هر حال این گرما وجود دارد و آسیب خود را ایجاد می‌کند.

توصیه من اینست که از دستگاه‌های لایت فوق قوی که مدعی سخت کردن مواد دندانی در ۱ تا ۳ ثانیه هستند بپرهیزید. کمی برای کارتان وقت بگذارید. حتی اگر از این دستگاه ها هم استفاده می‌کنید سر دستگاه را کمی از دندان دور کنید و بعد آرام آرام تا حد معمول به دندان نزدیک کنید. این کار می‌تواند حساسیت بعد از کار را کاهش دهد.   

نویسنده: دکتر جان ستانارد

ترجمه: دکتر فرشاد فیروزآبادی

تهیه شده توسط واحد آموزش دندال

مشاهده و خرید آنلاین مواد، ابزار و تجهیزات دندانپزشکی